Szlak Orlich Gniazd samochodem – co warto zobaczyć?

Jak już wiemy, trasa łączy ze sobą liczne jurajskie zamki i warownie, które niczym orle gniazda, wieńczą trudno dostępne, wysokie niemal na 30 metrów wapienne skały. Twierdze te zostały wzniesione najpewniej na polecenie króla Kazimierza Wielkiego. Ich nadrzędną rolą była ochrona ówczesnej stolicy państwa – Krakowa przed ewentualnym atakiem wojsk władcy czeskiego Jana Luksemburskiego. Warownie miały stanowić linię obronną polskiej granicy od strony Górnego Śląska. Niestety, ich militarne znaczenie legło w gruzach wraz z nadejściem potopu szwedzkiego, w połowie XVII wieku.

Ile jest zamków na Szlaku Orlich Gniazd? Tradycyjnie szlak jurajski prowadzi nas przez 12 głównych fortecy z czasów średniowiecznych, z których obecnie większość to ruiny:

1. Korzkiew – zamek, odbudowane ruiny,
2. Ojców – ruiny zamku królewskiego na Złotej Górze,
3. Sułoszowa – gotycki zamek królewski na Pieskowej Skale,
4. Rabsztyn – ruiny renesansowego zamku,
5. Bydlin – ruiny zamku na wzgórzu,
6. Smoleń – kiedyś ogromny zamek rycerski, obecnie zwiedzamy jego ruiny,
7. Podzamcze – słynny zamek Ogrodzieniec. To największy zamek na Śląsku i najbardziej popularny obiekt na szlaku,
8. Pilica – zamek-pałac bastionowy, który aby zachować swój wygląd wymaga szybkiego remontu,
9. Morsko – ruiny zamku Bąkowiec,
10. Bobolice – pięknie odrestaurowany zamek królewski,
11. Mirów – malowniczy zamek rycerski, 
12. Olsztyn – najsłynniejsze na szlaku ruiny zamku królewskiego.

Niektóre przewodniki, chcąc pokazać wszystkie walory tej malowniczej i historycznej trasy, wliczają do niego również Wawel i Jasną Górę, ale oficjalnie szlak nie dochodzi do tych miejsc. Jeżeli mamy dużo czasu na zwiedzanie jury Krakowsko-Częstochowskiej, a zamki i pałace to nasz konik, możemy poszerzyć listę grodów o budowle, leżące poza szlakiem:  

1. Ostrężnik – resztki ruin zamku, ulokowane w lesie,
2. Rudno – ruiny zamku rycerskiego Tenczyn,
3. Babice – ruiny zamku biskupów krakowskich Lipowiec,
4. Siewierz – ruiny zamku biskupów krakowskich,
5. Będzin – zamek królewski, prawie całkowicie odrestaurowany.

Najlepszym rozwiązaniem jest przejście szlaku od deski do deski. Jednak nie wszyscy mogą sobie na to pozwolić. Co wówczas zrobić, które warownie wybrać?

Najpopularniejszy zamek na Szlaku Orlich Gniazd wybierany przez turystów to m.in.: zamek królewski w Olsztynie. To wspaniały początek zwiedzania Szlaku Orlich Gniazd samochodem. Jest to gotycka budowla, w której konstrukcje włączono wapienne skały oraz krasowe groty. Klasyfikuje się go jako zamek jaskiniowy. Do fortecy prowadzi okazała brama, zachowały się także dwie wieże, okrągła i kwadratowa. Z zamkiem związane są też ciekawe podania i legendy. Najsłynniejsze postaci związane z tymi murami poza królem Kazimierzem to Maćko Borowic i Kacper Karliński, jeden skazany na śmierć głodową za zdradę, drugi to patriota wysławiany wierszem, który poświęcił syna, by ratować kraj…

Prawdziwą perłą Jury Krakowsko-Częstochowskiej jest zamek Ogrodzieniec w Podzamczu. Budowla jest świetnie wkomponowana w naturalne masywy wapienne. A jej ogrom i majestat robią wrażenie na turystach po dziś dzień. Zrekonstruowane krużganki, punkty widokowe, sala tortur… to tylko nieliczne z atrakcji na trasie zwiedzania średniowiecznej budowli.

Kolejny punkt na mapie Orlich gniazd to twierdza Krucza Skała. Zamek w Rabsztynie, do niedawna zapomniany, dziś pięknie zrewitalizowany, ponownie kusi turystów, także kawą i ciastem w otwartej w piwnicach kawiarni. Czeka tu na nich także niewielka ekspozycja poświęcona historii, przestrzenna makieta zamku, repliki średniowiecznej broni i uzbrojenia. W sezonie odbywa się tu wiele imprez w kamiennym amfiteatrze.

Zamek na Pieskowej Skale to propozycja dla tych, którzy wolą podziwiać sztukę i architekturę renesansu. Położony w Ojcowskim Parku Narodowym pałac to jeden z nielicznych tak pięknie zachowanych zabytków na Szlaku Orlich Gniazd, a także architektury renesansowej w Polsce w ogóle. Zamek na Pieskowej Skale to burzliwe dzieje wielu rodzin, o których do dziś krążą ciekawe legendy. Usłyszymy tu o zagłodzonej Dorotce Tęczyńskiej czy o rozbójniku Szafrańcu, parającym się czarną magią. 

Na Zamku w Olsztynie kręcono między innymi „Rękopis znaleziony w Saragossie” czy „Demony Wojny”. Zaś ruiny Ogrodzieńca stały się scenerią dla netflixowego „Wiedźmina”, wcześniej zaś „zagrały” w polskiej produkcji sztuki „Zemsta” (autorstwa Fredry). Jednak rekordzistom w tym kinowym wyścigu jest Pieskowa Skała. Kręcono tu wiele filmów i seriali m.in.: „Stawka większa niż życie”, „Pan Wołodyjowski”, „Ogniem i mieczem”, „Janosik” czy „Nie kłam kochanie”. 

Jura Krakowsko-Częstochowska sama w sobie jest niesamowitą atrakcją, jedyną w swoim rodzaju i godną polecenia każdemu, kto ma w sobie choć maleńką żyłkę podróżnika. Poza Szlakiem Orlich Gniazd atrakcji wartych zobaczenia jest bez liku. Prócz architektonicznych „cudów” na szlaku mamy również inne atrakcje „przyrody nieożywionej” czyli jaskinie (Jaskinia Ciemna w Ojcowie, Jaskinia Głęboka w Podlesicach) i skały (także do wspinaczki), które będziemy mijać po drodze.

U stóp Jasnej Góry na pewno nie będziemy się nudzić. Region ma wiele do zaoferowania zarówno najmłodszym turystom, jak i tym bardziej wyrafinowanym. Na pewno warto:

• zobaczyć Czarną Madonnę na Jasnej Górze,
• zwiedzić Muzeum Wnętrz Dworskich w Ożarowie,
• wdrapać się na Okiennik Duży i górę Zborów,
• zrobić zdjęcie z Babą-Jagą i wysłuchać legendy o poskromieniu chciwości w Ruchomej Szopce (Olsztyn),
• pokonać piaski Pustyni Siedleckiej i polskiej Sahary – Pustyni Błędowskiej ze słynną Różą Wiatrów,
• obejrzeć galerię malarza ludowego z Koziegłów,
• odwiedzić kirkut w Żarkach i jeden z rezerwatów „Parkowe” lub „Ostrężnik”,
• zabawić się w Parkach: Miniatur, Rozrywki, Doświadczeń Fizycznych oraz Domu Legend i Strachów w Ogrodzieńcu.
   

Główny szlak pieszy zaczyna się w Krakowie na ul. Krowoderskich Zuchów, a kończy na Starym Rynku w Częstochowie – lub odwrotnie. Od początku do końca poprowadzą nas czerwone znaki. Długość całej trasy – 163,9 km – może robić wrażenie na niewprawionych piechurach. Najlepiej jednak dostosować ją do swoich możliwości i podzielić na odcinki po kilkanaście lub więcej kilometrów, zależnie od tego ile czasu możemy przeznaczyć na zwiedzanie. Standardowo w przeciętnym tempie pokonanie całego Szlaku Orlich Gniazd zajmuje około 7 dni. Niektórzy twierdzą, że wycieczka pieszo z dziećmi nie jest dobrym pomysłem. My jednak wychodzimy z założenia – dla chcącego, nic trudnego! Alternatywą lub uzupełnieniem drogi czerwonej jest szlak niebieski – zwany Szlakiem Warowni Jurajskich. 

Zamki na Szlaku Orlich Gniazd możesz zwiedzać także na dwóch kółkach. Drogę rowerową wyznaczają również znaki czerwone. Jurajski Rowerowy Szlak Orlich Gniazd jest dłuższy od pieszego i wynosi około 190 kilometrów. Do pełni rowerowego szczęścia możemy polecić trasę zieloną – Jurajski Szlak Zygmunta Krasickiego Częstochowa-Myszków, poprowadzi Cię przez mniej znane zakątki Jury głównie w rejonie Złotego Potoku i doliny Wiercicy.

Główny szlak Jury możemy pokonać także samochodem. Ta opcja będzie najlepsza dla rodzin z dziećmi lub jeśli mamy niewiele czasu na zwiedzanie. Jak wspominaliśmy, droga oznaczona jest kolorem czerwonym i można kierować się tymi „wskazówkami”. Możemy też wspomóc się nawigacją samochodową. Na miejsce startu możemy wówczas wybrać częstochowski rynek lub Krowodrzą Górkę w Krakowie. Ruszając w trasę, trzeba mieć na uwadze fakt, że nie wszędzie dotrze się samochodem. Do wielu z zamków, podejść trzeba na piechotę, chociaż drogi poprowadzone zostały w taki sposób, że prowadzą blisko zabudowań warownych. Wokół jest też dobrze rozwinięta infrastruktura turystyczna, więc z parkowaniem nie będzie problemów. Czasem trafi się też budka z lodami ;)

Szlak Orlich Gniazd samochodem jest do pokonania w ciągu jednego dnia. Gdy zdecydujemy się na zwiedzanie zza kółka, najlepsze samochody bez limitu kilometrów i z pełnym bakiem zapewni wypożyczalnia samochodów Kaizen Rent. Auto, jakie chcesz, możesz wynająć w wypożyczalni samochodów w Krakowie i zwrócić po przejechaniu całego Szlaku Orlich Gniazd w wypożyczalni samochodów w Częstochowie. Lub odwrotnie. Jak Ci wygodnie. Z nami każda podróż przebiegnie bezpiecznie i komfortowo. A najdalszy cel już masz w zasięgu ręki. Jeśli natomiast planujesz przylecieć w te okolice samolotem, możesz wynająć samochód w naszej wypożyczalni aut na lotnisku Kraków-Balice.

Będąc w tym regionie, warto również sprawdzić wszystkie okoliczne atrakcje. W tym celu zachęcamy do zapoznania się z naszymi artykułami: Co warto zobaczyć w Częstochowie? oraz Co warto zobaczyć w Krakowie?

Jak przed każdą wycieczką, którą organizujemy na własną ręką, warto przygotować się merytorycznie i logistycznie. Szlak Orlich Gniazd jest trudny fizycznie, ale warty uwagi. Skale trudności możemy dawkować sobie wydłużając liczbę kilometrów, decydując się na wspinaczkę skałkową lub zwiedzanie jaskiń. Nie lada wyzwaniem będzie też samotna podróż. W każdym z wariantów podstawą będą dobre, mocne buty – gdy wybieramy trasę pieszą. Drogi są tutaj kamieniste i piaszczyste, raczej płaskie, jednak do większości zamków prowadzą zazwyczaj ostre podejścia. Jeśli decydujemy się na rower to najlepiej sprawdzony i z pełnym ekwipunkiem naprawczym. Dużym ułatwieniem w podróży będzie mobilna aplikacja Szlaku Orlich Gniazd. Powstała ona przy współpracy ze Związkiem Gmin Jurajskich, dlatego jest bardzo wiarygodna. Oprócz przewodnika i rozmaitych wskazówek posiada grę i opcję odhaczenia zwiedzonych atrakcji.

Jeśli szukasz więcej podróżniczych inspiracji zapraszamy do śledzenia naszego bloga. A tymczasem polecamy dwie wycieczki:

1. Co zobaczyć w okolicach Warszawy - miejsca widokowe samochodem
2. Wałbrzych i okolice – atrakcje turystyczne warte zobaczenia