Kompleks Riese w Górach Sowich – atrakcja Dolnego Śląska

Cały kompleks Riese to 7 obiektów podziemnych wykutych w twardej skale. Właściwie jest ich 6 (Osówka, Rzeczka, Jawornik, Włodarz, Soboń, Gontowa). Ostatnio do projektu Riese zalicza się także podziemia pod zamkiem Książ. Obiektów jest być może więcej, jednak do dziś nie zostały odkryte. Bowiem „Olbrzym” to opuszczony w pośpiechu plac budowy. Niemcom uciekającym przed Armią Czerwoną, udało zrealizować się zaledwie trochę więcej niż połowę planów budowalnych.

Jak zwiedzać kompleks Riese?

Nie wszystkie części podziemnego kompleksu zostały udostępnione jako atrakcja turystyczna. Goście mogą odwiedzać zaledwie 4 obiekty wchodzące w skład „Olbrzyma”. 

O czym warto pamiętać? Jak to zwykle bywa, w podziemiach panują dużo niższe temperatury niż na zewnątrz, także latem. Zwykle jest to około 5-7°C oraz duża wilgotność wewnątrz obiektu. Dlatego przed planowaną wycieczką warto zaopatrzyć się w ciepłą odzież i dobre nieprzemakalne buty.  

Wszystkie podziemne obiekty rządzą się podobnymi prawami. Zwiedzanie odbywa się z przewodnikiem. Oczekiwanie na wejście to zwykle ok. 40-60 min. Czas zwiedzania oscyluje w granicach jednej godziny. W obiektach obowiązuje zakaz wchodzenia ze zwierzętami (oprócz psów przewodników). Dla osób obcojęzycznych istnieje możliwość zwiedzania podziemi z audio-przewodnikiem.

Wielu z turystów dzieli zwiedzanie, nie mając czasu na odwiedzenie wszystkich dostępnych obiektów projektu Riese. Często wówczas pada pytanie: Sztolnie Walimskie czy Osówka? Oczywiście nie ma na to pytanie obiektywnej odpowiedzi. Osówkę uważa się za najciekawszy z obiektów, być może ze względu na legendę o złotym pociągu, Walim sztolnie są najmniejsze, więc polecane tym, którzy stawiają na wiedzę w pigułce, natomiast Włodarz jest największym z obiektów, który oferuje nawet przeprawę łodzią. 

• Podziemne Miasto Osówka składa się z 3 sztolni. Łączna długość tuneli to 1700 metrów. Kompleks leży na zboczu góry Osówka (707 m n.p.m.). Dla turystów udostępniona jest także naziemna część do samodzielnego oglądania, a jej najciekawsze obiekty to „siłownia” i „kasyno”. Podziemne Miasto Osówka znajduje się w Sierpnicy. Czynne jest od poniedziałku do niedzieli, od 10:00 do 17:00. Bilet normalny na trasę historyczną kosztuje 30 zł, a ulgowy 24 zł. Na trasę historyczną i ekstremalną najlepiej się umówić telefonicznie. 
• Sztolnie Walimskie, zwane też popularnie kompleksem „Rzeczka” składają się z 3 równoległych sztolni o łącznej długości ok. 500 metrów. To najmniejszy obiekt Riese spośród tych, które udostępniono turystom. Dodatkową atrakcją jest wejście do sztolni przez tzw. most Baileya, czyli przenośny most stosowany w czasie II wojny światowej przez aliantów. Sztolnie znajdują się w Walimiu, przy drodze prowadzącej w kierunku miejscowości Rzeczka. Obiekt czynny jest codziennie (w sezonie letnim 9.00-16.00, w sezonie zimowym 9.00-17.00, w weekendy odpowiednio godzinę dłużej). Bilet normalny na trasę historyczną kosztuje 24 zł, a ulgowy 20 zł.
• Kompleks Włodarz został wybudowany w masywie góry Włodarz. Jest największym obiektem wchodzącym w skład Riese. Prowadzą do niego trzy wejścia. Spora część obiektu jest zalana wodą. Długość korytarzy: 3200 metrów. Nad ziemią rozpoczęto prace nad potężnymi fundamentami. Kompleks Włodarz znajduje się w Jugowicach, niedaleko  Walimia. Czynny jest codziennie (godziny otwarcia od 1  października 2022: 9:00 – 17:00, ostatnie wejście o godzinie 16:00).  Bilet normalny obejmujący m.in. przepłynięcie łodzią po zalanej części kompleksu kosztuje 34,99 zł (normalny) i 29,99 zł (ulgowy – dzieci powyżej 3 roku życia), parking – 10 zł. 
• Podziemia Zamku Książ. Miał być prawdopodobnie siedzibą Ministerstwa Spraw Zagranicznych  III Rzeszy, a także prywatną kwaterą Adolfa Hitlera. Tuż po przejęciu zamku od Hochbergów, naziści dopuścili się szeroko zakrojonej dewastacji zabytkowego wnętrza, zaś pod ziemią stworzono przynajmniej dwa poziomy komór i korytarzy połączonych z piwnicami zamku. Pierwszy poziom znajduje się 15 metrów pod ziemią, drugi 53 metry pod dziedzińcem. Zwiedzanie podziemi Książa jest możliwe od 2018 r. Przejście trasy z przewodnikiem trwa ok. 40 minut. Zamek Książ znajduje się w północnej części Wałbrzycha. Na zwiedzanie warto przeznaczyć cały dzień – bardzo ciekawy obiekt, oferujący wiele form zwiedzania. Czynny jest codziennie. Do września godziny otwarcia w tygodniu to 9.00-18.00, w weekendy: 9.00-19.00. Bilet całodniowy, upoważniający do wejścia na: zamek, do podziemi, palmiarni, stajni, mauzoleum to koszt – 79,00 normalny, 69,00 – ulgowy. 

Wszystkie podziemne obiekty łączy wspólny mianownik w postaci projektu Riese, każdy z nich miał mieć prawdopodobnie nieco inne przeznaczenie. Ściśle z „Olbrzymem” i jego tajemniczą historią oraz obecnością Niemców na wałbrzyskich ziemiach są związane jeszcze inne atrakcje. Ciekawym historii i wszelkich teorii spiskowych polecamy odwiedziny w miejscach, które miały lub mogły mieć związek z historią kompleksu Riese. To m.in.:

• Muzeum Molke w Ludwikowicach Kłodzkich, gdzie według niektórych niemieccy naukowcy opracowali tajną broń – UFO. Znajdziemy tam niesamowitą konstrukcję, która rozbudza wyobraźnię nawet twardo stąpających po ziemi realistów. 
• Pałac Jedlinka w Jedlinie Zdrój, gdzie w latach 1944–1945 mieściło się tu biuro projektowe nazistowskiej Organizacji Todt. Został ona powołana do projektu i budowy obiektów wojskowych, w tym Kompleksu Riese. 
• Szpital obozowy AL Riese w Kolcach (można go zobaczyć tylko z zewnątrz). Arbeitslager Riese to kompleks, w skład którego wchodziło 13 obozów i szpital obozowy. Przez AL Riese przeszło około 13 000 więźniów. Większość z nich została zmuszona do pracy przy drążeniu sztolni w Górach Sowich, gdzie najczęściej tracili życie, z powodu wypadków lub wycieńczenia. 
   

Chociaż niedostępne dla zwiedzających, jednak warte wspomnienia. Planując wyprawę w Sowie Góry, zwane pustymi, warto poznać wszystkie podziemne obiekty kompleksu Riese, wydrążone w ich zboczach. Ta wiedza podczas zwiedzania nawet wyrywkowego, da dam wyobrażenie o ogromie tego budowlano-górniczego projektu Nazistów. Obiekty na tę chwilę nieosiągalne dla turystów to: 

• Jugowice Górne – Jawornik. Podziemny kompleks wykuty w masywie Chłopskiej Góry, złożony z siedmiu sztolni. Długość korytarzy – 460 m.
• Soboń. Ten niewielki obiekt ma w sumie długość 700 m podziemnych korytarzy. Wejścia do podziemnego kompleksu prowadzą z trzech stron góry, trzema sztolniami, w 2010 roku odkryto nowe sztolnie na Soboniu
• Sokolec – Gontowa. Podziemny kompleks wykuty w masywie góry Gontowa, tworzą go dwa prostopadłe zespoły podziemi, w dużej mierze zawalonych, długość sztolni to 850 m
• Wielka Sowa. To najwyższy szczyt Gór Sowich. Z różnych zachowanych dokumentów wynika, że także tu więźniowie drążyli w ramach Projektu Riese. Jak dotąd nie odnaleziono wejść prowadzących do wnętrza góry.
• Moszna. Najbardziej tajemniczy z obiektów, ponieważ nieodnaleziony. Jednak o prowadzonych na tym terenie pracach świadczą widoczne studzienki wentylacyjne.

Góry Sowie i malownicze tereny Sudetów Środkowych kuszą turystów licznymi atrakcjami. Nawet jeśli nie mamy zbyt dużo czasu, by zagłębić się w nasyconą tajemnicami historię Dolnego Śląska, warto choć na chwilę przystanąć i nacieszyć się sowiogórską przyrodą. Dla tych, którzy wolą zwiedzać świat zza kółka, przygotowaliśmy propozycje wycieczek samochodowych. Wybierając jedną z nich dotrzecie do najważniejszych obiektów Kompleksu Riese. Co warto zobaczyć w okolicach Wałbrzycha? 

1. Trasa: Głuszyca – Osówka – Sztolnie Walimskie – Walim – Włodarz – Pałac Jedlinka – Jedlina Zdrój
2. Trasa: Ludwikowice Kłodzkie – Muzeum Molke – kompleks Sokolec – Świerki Dolne
3. Trasa: Twierdza Srebrna Góra – Krzywa Wieża i Zamek w Ząbkowicach Śląskich – Arboretum w Wojsławicach – Kościół Pokoju w Świdnicy – Jaworzyna Śląska – Jezioro Bystrzyckie i Zamek Grodno.

W każde z tych miejsc szybko, komfortowo i bezpiecznie dotrzesz z wypożyczalnią samochodów Kaizen Rent. Nowe, bogato wyposażone auta dostaniesz w naszych regionalnych oddziałach wypożyczalni samochodów Wrocław i wypożyczalni samochodów Wałbrzych. Tam nasi doradcy pomogą wybrać ofertę dopasowaną do Twoich potrzeb.

A gdy już wygodnie rozsiądziesz się za kółkiem auta na wynajem, podpowiemy Ci, w jakie zakątki Polski warto się zapuścić. Na początek proponujemy zacząć od stolicy: Co zobaczyć w okolicach Warszawy? 

Kaizen Rent z nami po drodze!