Co oferuje Podlasie? Atrakcje turystyczne, które warto poznać?

Podlasie to historyczna kraina Polski leżąca na Nizinie Podlaskiej. Obszar województwa podlaskiego, którego siedzibą administracyjną jest Białystok, nie pokrywa się z Podlasiem. Z punktu widzenia historii Podlasie obejmuje centralną i południową część województwa podlaskiego, północny wschód i północ województwa lubelskiego i wschodni skrawek województwa mazowieckiego. Historyczną stolicą jest Drohiczyn. 

Magiczne, dzikie, tajemnicze, wielokulturowe, zakorzenione w historii, zanurzone w tradycji i ludowości – wszystkie te określenia podkreślają walory turystyczne Podlasia, oddają jego charakter. Malowniczo położony region z ciekawymi rzekami i jeziorami jest najmniej zurbanizowaną częścią Polski. Tutaj życie płynie w rytmie slow. Sielskie krajobrazy, urocze miejscowości i uzdrowiska pozwalają zwolnić, zresetować się i naładować akumulatory. Podlasie kusi nieskażoną naturą. To właśnie miejsce na swój dom wybrał polski żubr – król białowieskiej puszczy. Na tych terenach występują wilki, dziki, jelenie, daniele… Podlaskie akweny to również raj dla ryb i ptactwa wodnego. Nie bez powodu Narew nazywana jest Polską Amazonką. To nad jej brzegami żerują największe stada bocianów. Mówi się, że w każdej wsi mieszka po kilka par. Jedną z nich bociany upodobały sobie najbardziej – Pentowo. 

Dla ochrony tej niepowtarzalnej flory i fauny utworzono na Podlasiu aż cztery parki narodowe: Białowieski, Biebrzański, Narwiański i Wigierski. A w swoje progi zapraszaj turystów Puszcza Białowieska – wpisana na listę światowego dziedzictwa UNESCO. 

Wieść niesie, że nawet nazwa Podlasie wzięła swój początek od olbrzymich niegdyś, a dziś tylko częściowo zachowanych, puszcz i kniei. Za teorią tą podpisywało się wielu historyków oraz językoznawca Bogumił Samuel Linde, autor Słownika języka polskiego. 

Zwiedzanie regionu warto zaplanować, bowiem czeka tu na nas wyjątkowo dużo atrakcji. Na Podlasiu wypada zostać na dłużej. W tym celu można zarezerwować nocleg w jednym z licznych gospodarstw agroturystycznych. Są tu najpopularniejszą formą nocowania, gdyż pozwalają na bliskie obcowanie z naturą. 

Punktem wyjścia może być Białystok, stolica regionu. Miasto znajduje się w centralnej części województwa podlaskiego. Położenie na pograniczu Białorusi, Litwy i Rosji sprawiły, że Białystok jest miejscem, gdzie od wieków żyli wspólnie ludzie różnych kultur, wyznań i narodowości. To ukształtowało specyficzny charakter miasta i nadało mu niespotykany nigdzie indziej koloryt. Poza tym Białystok jako pierwsze miasto w Polsce został przyjęty do międzynarodowego projektu Sieci Zdrowych Miast prowadzonego przez WHO. I stanowi tętniące życiem miejskim serce obszaru zwanego Zielonymi Płucami Polski!

Równie dobra na start peregrynacji będzie Białowieża. Sama miejscowość ze swoimi atrakcjami, park narodowy i puszcza to minimum jeden dzień zwiedzania. Puszcza Białowieska to piękne lasy poprzecinane rozlicznymi ścieżkami, które powiodą nas na krótsze i dłuższe spacery. To także świetne miejsce idealne na rowerowe eskapady. Jednakże, by dobrze poznać wszystkie atrakcje na Podlasiu, warto wsiąść za kółko. Samochodem, np. z wypożyczalni samochodów w Białystoku, działającej pod szyldem Kaizen Rent, szybko i komfortowo pokonasz nawet te najdalsze dystanse, by jak najdłużej obcować z cudami tego regionu. 

Nie sposób wymienić jednym tchem, a tym bardziej opisać wszystkich wartych odwiedzenia atrakcji, jakie szykuje dla turystów Podlasie. Znajdziecie tu bogatą bazę ścieżek przyrodniczych, rowerowych, szlaków pieszych i wodnych. Miłośnicy przyrody nie omieszkają:

• zajrzeć do Rezerwatu Żubrów w Białowieży  
• przespacerować się  Szlakiem Dębów Królewskich w Białowieskim Parku Narodowym, 
• z pewnością zachwyci ich także Park Pałacowy w Białowieży. 

Dla rządnych wiedzy godne polecenia miejscówki to: 

• Muzeum Biebrzańskiego Parku Narodowego w Białowieży,
• Cerkiew w Narwi, Pałac Branickich w Białymstoku, 
• skansen w Wasilkowie, 
• monaster w Supraślu, 
• zamek w Tykocinie, 
• Kiermusy w Nieciecach 
• Sanktuarium w Sokółce. 

A chwilę oddechu, byś nie zatracił podlaskiego slow life’u, odnajdziesz:

• na zalewie w Siemiatyczach, 
• albo na Górze Zamkowej w Drohiczynie.
   

Najważniejsze walory turystyczne Podlasia, to bez wątpienia te, które ma do zaoferowania przyroda. Absolutny must have każdego turysty to wizyta w przynajmniej jednym z czterech parków narodowych. To także puszce Białowieska i Knyszyńska. 

1. Białowieski Park Narodowy – drugi po Pienińskim parku Narodowym. Powstał, by chronić ostatnie w Europie fragmenty lasu pierwotnego oraz liczącą kilkaset sztuk, największą na świecie żyjącą wolno populację żubra. Do Białowieskiego Parku Narodowego co roku przyjeżdża ok. 140 000 turystów. Zajmuje centralną część Puszczy Białowieskiej.
2. Biebrzański Park Narodowy – największy Park w Polsce. Niemal cały bieg Biebrzy znajduje się na terenie parku, dając schronienie licznym gatunkom ptactwa wodnego, w tym batalionowi, który stanowi symbol parku. Najbardziej charakterystycznym ssakiem Biebrzańskiego PN jest łoś.
3. Narwiański Park Narodowy – symbolem Narwiańskiego Parku Narodowego jest błotniak stawowy, drapieżny ptak z jastrzębiowatych. Rozlewiska Narwi to ostoja wielu zagrożonych gatunków ptaków w tym bielika zwyczajnego. Główne atrakcje parku to przewozy łodziami pychówkami „obwodnicą narwiańską” oraz kładka Śliwno-Waniewo, z której mogą korzystać piesi, jak i rowerzyści, a część trasy pokonuje się na platformach pontonowych.
4. Wigierski Park Narodowy – na obszarze Parku znajdują się 42 jeziora, naturalne zbiorniki wodne, których łączna powierzchnia wynosi ponad 28 km². Największe, najgłębsze i najatrakcyjniejsze dla większości turystów odwiedzających Park jest jezioro Wigry. W Parku występują aż 22 gatunki storczyków (łącznie w Polsce jest ich ok. 50). Szczególną ochroną w parku objęto bobry i liczne gatunki ryb.
5. Puszcza Białowieska – właśnie tutaj zachowały się jedne z ostatnich większych fragmentów lasu pierwotnego nizin europejskich. Obok wilka i rysia żyje tam największa populacja wolnego żubra na świecie. W 1976 roku została wpisana na listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.
6. Puszcza Augustowska – duży kompleks leśny położony w województwie podlaskim oraz na Litwie i Białorusi. Na jej terenie znajduje się Wigierski Park Narodowy. Ze względu na surowy klimat w puszczy zachowały się gatunki roślin będące reliktami północnymi.
7. Puszcza Knyszyńska – druga co do wielkości po Puszczy Białowieskiej. Od 1974 roku stanowi ostoję żubra. Na terenie Puszczy Knyszyńskiej w 1988 r. utworzono Park Krajobrazowy Puszczy Knyszyńskiej. Dla wielu ciekawostką będzie, że obszar puszczy jest terenem o szczególnych tradycjach nielegalnej produkcji bimbru. Puszczański samogon jest tu produkowany do dzisiaj.
8. Puszcza Zielona – teren Puszczy Zielonej, zwanej również Puszczą Kurpiowską, stanowią głównie rozległe często bagna oraz tereny piaszczyste. Charakterystyczne dla regionu są wydmy. Największe wydmy występują w okolicach Lemana (do 131 m wysokości bezwzględnej i do 20 m wysokości względnej). 
    

Ciekawych miejsc na Podlasiu nie brakuje. Wśród architektonicznych perełek znajdziecie nie tylko liczne cerkwie, ale też bogate posiadłości magnackie jak pałace Buchholtzów w Supraślu, Branickich w Białymstoku i w Choroszczy. Tykocin skrywa rekonstrukcję zamku wzniesionego przez Gasztołdów. Zaś pasjonatom militariów i historii polecamy odwiedzić Twierdzę Osowiec. Jeśli lubisz wycieczki tematyczne polecamy trzy trasy do wyboru, każda z nich poprowadzi Cię na fascynującą wyprawę.

• Szlak Konopielki. Trasa o długości 62 km prowadzi przez kilka podlaskich miasteczek wokół Suraża nad Narwią. Punktem kulminacyjnym szlaku jest dom rodzinny autora „Konopielki” Edwarda Redlińskiego we Fromborku. Powieść jest mocno osadzona w realiach podlaskiej wsi, a jej tytuł nawiązuje do ludowych słowiańskich wierzeń – Konopielką zwano jedno z tamtejszych lich. Po drodze do odhaczenia na check liście znajdziemy: Muzeum Archeologiczno – Etnograficzne, Muzeum Dziedzictwa Pokoleń, Muzeum Kapliczek.
• Kraina Otwartych Okiennic. Soce, Puchły i Trześcianka to wsie, które łączy nie co dzień spotykana drewniana architektura. O niezwykłym klimacie miejsca stanowią przedwojenne chaty w stylu wschodnim, zdobione w bardzo charakterystyczny sposób - misterną snycerką wokół okien. Nazwa Kraina Otwartych Okiennic, nawiązuje do tej właśnie tradycji zdobniczej. Ta niepowtarzalna sztuka rzeźbienia w drewnie sprawia, że domki wyglądają jak bajkowe chatki z piernika. Unikatowym walorem tej krainy są ponadto prawosławne cerkwie, bocianie gniazda w każdym gospodarstwie i żywa po dziś dzień gwara.  
• Podlaski Szlak Kulturowy Drewno i Sacrum. Cerkwie, tatarskie meczety i drewniane chaty, to typowa dla Podlasia architektura. Podlasie jest bowiem głównym ośrodkiem religii prawosławnej w Polsce. Wielobarwne drewniane budynki cerkwi stanowią o kolorycie tego regionu, a ich barwa nie jest przypadkowa. Kolor cerkwi jest przypisany konkretnemu patronowi. Cerkwie niebieskie związane są z osobą Matki Boskiej lub Archanioła Michała. Cerkwie żółte, złote – poświęcone są Chrystusowi, apostołom lub biskupom. Zielony kolor symbolizuje Ducha Świętego, a brąz upamiętnia postaci męczenników. Tę mistyczną przygodę możesz rozpocząć na Świętej Górze Grabarce. Wieńczy ją las blisko 10 tys. krzyży, stawianych z dziada pradziada, każdy w konkretnej intencji.
   

1. Supraśl – uzdrowisko wśród lasów
   1. Supraśl głównie poprzez swoje położenie i niesamowity mikroklimat wygląda jak plener filmowy. Nie dziwi zatem fakt, że niejednokrotnie jego potencjał wykorzystywali polscy filmowcy. Bliskość Puszczy Knyszyńskiej oraz bogate złoża borowin, przyciągają nie tylko artystów, ale też znużonych pogoniom za pieniądzem mieszczuchów. Od 2017 roku Supraśl organizuje festiwal Podlasie SlowFest. W Supraślu warto zobaczyć miejsce, dzięki któremu powstało miasteczko – monaster, czyli męski klasztor Zwiastowania NPM. Warto również odwiedzić Pałac Opatów. Tam znajduje się Muzeum Ikon – interaktywna ekspozycja sztuki sakralnej wschodniego chrześcijaństwa oraz Muzeum Sztuki Drukarskiej i Papiernictwa.
2. Białystok – stolica kulinarnych doznań Podlasia
   1. Białystok idealnie sprawdzi się na weekendowy wyjazd. Oprócz typowo miejskich atrakcji turystycznych jak starówka Kościuszki z diabelskim młynem, stolica Podlasia uwodzi genialną kuchnią. Miasto posiada mocno rozbudowaną sieć miejskich ścieżek rowerowych.  Czołową postacią związaną z Białymstokiem jest Ludwik Zamenhof, twórca języka Esperanto. W mieście, w którym się urodził ma już swoją ulicę, pomniki, a nawet murale. Tych w mieście odnajdziesz kilka – spacer ulicami miasta to prawdziwa uczta dla fanów street artu. Jeśli w podróży uwielbiasz poznawać nowe smaki, skosztuj koniecznie podlaskich specjałów, jak: ser koryciński, zupę opieńkową i soljankę, kartacze, babkę ziemniaczaną i sękacz. Podlasie to prawdziwa uczta kulinarna.
3. Augustów – podlaska stolica sportów wodnych
   1. Bliskość jezior i spływy kajakowe Krutynią, Czarną Hańczą czy Kanałem Augustowskim, piesze spacery i rowerowe wypady po lasach Puszczy Augustowskiej, czynią z Augustowa doskonałe miejsce do aktywnego wypoczynku. To prawdziwy raj dla wodniaków i fanów obcowania z naturą. W przeciwieństwie do Białegostoku, który tętni życiem, w Augustowie odnajdziesz klimat leniwych wakacyjnych dni.  Błądząc uliczkami miasta kieruj się nad Kanał Augustowski – to pomnik historii i fenomen XIX-wiecznej inżynierii. Swym urokiem skusi Cię augustowska plaża i romantyczne bulwary, zwłaszcza o zachodzie słońca; zachwyci przystań, z której udasz się w rejs w Dolinę Rospudy a punkt widokowy, odkryje przed Tobą miasto w innej perspektywie.
       

Przyrodniczy charakter regionu to wielki potencjał dla turystyki aktywnej. Podlasie uwodzi amatorów ruchu na świeżym powietrzu nie tylko latem. Takie rzeki jak Bug, Biebrza, Narew, Czarna Hańcza szczególnie wiosną są atrakcyjne dla rządnych przygód miłośników spływów kajakowych (więcej o kajakach znajdziesz a artykule: Spływy kajakowe w Polsce – gdzie warto się wybrać?). Dodając do tego wyjątkowe doświadczenie śluzowania na Kanale Augustowskim, otrzymujemy niezwykle bogatą ofertę dla turystów – wodniaków. Rozległe akweny jak Jezioro Rajgrodzkie i Zalew Siemianówka, stanowią doskonałe warunki dla wszelkich sportów wodnych, także zimową porą – koniecznie spróbuj wędkowania pod lodem! W województwie podlaskim mamy także możliwość uprawiania sportów zimowych. Narciarze biegowi znajdą tu malownicze trasy o różnych stopniach trudności, na zjazdowych czeka nowoczesny kompleks wyciągów narciarskich WOŚiR „Szelment”. 

Nie zaznają tu nudy również miłośnicy rowerów. W regionie podlaskim czekają na nich specjalnie przygotowane trasy jak: Podlaski Szlak Bociani, podlaski odcinek Wschodniego Szlaku Rowerowego Green Velo, czy Białowieskiego Szlaku Transgranicznego. 

Chociaż niektórym wydaje się, że Białystok leży na końcu świata i w dodatku gdzieś daleko w górach, że chodzą tam niedźwiedzie polarne 😉, to w rzeczywistości blisko stąd prawie wszędzie. Jakie trasy samochodowe na Podlasiu warto zaplanować, kiedy mamy trochę czasu do zagospodarowania? 

1. Białystok – Warszawa.
   1. Zaledwie dwie godziny z „haczykiem” niemalże w linii prostej mamy z Białegostoku do samego Śródmieścia w stolicy. 199 km szybko zleci, gdy pojedziemy przez S8 i Trasę Bohaterów Bitwy Warszawskiej 1920 r. A tam rozrywek bez liku, także na niesprzyjającą pogodę jak chociażby Planetarium Centrum Nauki Kopernik 
2. Białystok – Łomża – Olsztyn.
   1. Trochę dłużej niż do Warszawy mamy ze stolicy podlaska do Olsztyna. Odległość 225 km pokonamy w 3 godz. 33 min, kierując się drogą krajową DK 53. A co w stolicy Warmii i Mazur? Najlepiej ruszyć śladami naczelnego astronoma kraju Mikołaja Kopernika. 
3. Białystok – Lublin.
   1. 325 km – czy to dużo, by zjeść najlepszego w Polsce cebularza? Jeśli przyjdzie nam do głowy taka zachcianka, musimy się liczyć z wycieczką blisko 4 godz. Kieruj się na: S17, DK50 i Trasa Bohaterów Bitwy Warszawskiej 1920 r./S8A.  W Lublinie dobrze trafić w okresie wakacji na Carnaval Sztukmistrzów lub Jarmark Jagielloński. Poza sezonem możesz poszukać wszędobylskiej poezji…