Szwajcaria Kaszubska - atrakcja środkowej części Kaszub

Od ponad 150 lat środkowa część Kaszub bywa nazywana Szwajcarią Kaszubską. Kaszubi powiedzieliby Kaszëbskô Szwajcariô. Jednak nazwa Szwajcaria Kaszubska to typowo turystyczne określenie, które ma promować region. Sami mieszkańcy raczej używają nazw miejscowych lub mówią, że to wëstrzódk, czyli środek ich kraju. 

Pierwsze wzmianki o Szwajcarii Kaszubskiej znajdujemy już pod koniec XIX wieku w niemieckich przewodnikach turystycznych, dedykowanych okolicom Kartuz. Zaś propagatorem tego terminu został Aleksander Majkowski – pisarz i działacz kaszubski, który w początkach XX wieku wykorzystał porównanie Kaszub do  Szwajcarii w tytule swojego przewodnika turystycznego. Określnie okazało się bardzo chwytliwe i przyjęło się na dobre, także wśród Kaszubów.

Stale poszerzana oferta atrakcji turystycznych na terenie Szwajcarii Kaszubskiej sprawia, że nawet przy niesprzyjającej pogodzie jest tu co robić. Region obfituje w liczne muzea i parki rozrywki, które zachęcają swoją rozmaitością tematyczną. Latem można tu wypoczywać w obleganych letniskach oraz dobrze wyposażonych kąpieliskach. Są też miejsca, gdzie można skryć się w wśród lasów i mniej skomercjalizowanych kurortów. Potencjał kaszubskich krajobrazów świetnie wykorzystują liczne miejsca widokowe. Nie dość, że bardzo efektowne, są też łatwo dostępne zarówno dla podróżujących samochodem, jak i zwolenników wypoczynku w kajaku czy na rowerze.

Szwajcaria Kaszubska jest dobrze skomunikowanym obszarem turystycznym dedykowanym zarówno piechurom, zmotoryzowanym, cyklistom i wodniakom. Przez region przechodzi popularny, liczący ponad 130 kilometrów Szlak Kaszubski. Jego czerwone oznakowanie poprowadzi nas z Kaszubskiego Parku Narodowego, aż do Wdzydzkiego Parku Krajobrazowego. 

Kolejna oblegana trasa turystyczna znajduje się na terenie rezerwatu. To wzięty szlak wodny nazywany Kółkiem Raduńskim. Łączy on kilkanaście jezior Szwajcarii Kaszubskiej – to prawdziwy rarytas dla amatorów wodnego szaleństwa.

Atrakcje regionu możemy podzielić na dwie grupy: te już zastane, stworzone przez naturę i te, które wyszły spod ręki człowieka. Do pierwszej z nich możemy zaliczyć jeziora, trasy spacerowe oraz akweny wodne, które pozwolą nam uciec od zgiełku miasta. Drugim typem są zabytki oraz obiekty historyczne, dzięki którym możemy zanurzyć się w historii regionu i poznać niesamowite osobowości, które ją tworzyły. 

Szwajcaria Kaszubska atrakcje – lista absolutnie (nie)obowiązkowa:

1.   Zabytki:
   1. Wiatrak w Ręboszewie – to zbudowana współcześnie replika wiatraka typu koźlak, która stoi na szczycie wzgórza Sobótka (221 m n.p.m.) we wsi Ręboszewo. Przed wojną rejon ten słynął z licznych wiatraków, dziś nieliczne możemy oglądać w lokalnych skansenach,
   2. Droga Kaszubska – wybudowana w latach 60. poprzedniego stulecia droga prowadzi od wsi Garcz do wzgórza Wieżyca, mija kilka jezior oraz punktów widokowych, przy których możemy zatrzymać się na krótki odpoczynek,
   3. Pracownia Ceramiki Kaszubskiej – w Chmielnie, przy zachodnim brzegu Jeziora Białe, prowadzi ją rodzina Nelców, której tradycje sięgają dziesięciu pokoleń garncarzy. Można tu spróbować swoich sił na gole garncarskim,
   4. Galeria Volkswagena w Pępowie – muzeum jest prywatną galerią samochodów, którą właściciele udostępnili turystom. Kolekcja liczy sobie ok. 50 modeli aut marki VW i jest największą w Polsce.
   5. Kaszubska Wieża Widokowa na Wieżycy – na szczycie wysokim na 328,6 m n.p.m. wzniesiono wieżę widokową, która wystaje ponad koronami drzew i oferuje zapierający dech w piersiach widok na całą okolicę,
   6. Dwór Sikorskich i Wybickich w Sikorzynie – zabytkowy dworek związany jest z rodziną Józefa Wybickiego, autora słów polskiego hymnu narodowego – obecnie muzeum, hotel i herbaciarnia. Znajduje się w centrum małej wsi Sikorzyno położonej nieopodal wzniesienia Wieżyca, 
   7. Sanktuarium Królowej Kaszub w Sianowie – około 13 kilometrów od Kartuz. Miejsce słynie z gotyckiej figury upamiętniającej objawienie się Matki Boskiej w Sianowie w Ipołowie XV wieku,
   8. Niedokończony zamek w Łapalicach – jest to współczesna ruina, do której oficjalnie nie ma wstępu. Wokół tego miejsca legendę stworzyli sami turyści i coraz częściej pojawia się na mapach kaszubskich wycieczek, 
   9. Skansen w Szymbarku – to coś więcej niż skansen, zobaczysz tu najdłuższą deskę świata, stół im. Lecha Wałęsy, bunkier Gryfa Pomorskiego czy dom do góry nogami. Mnóstwo tu atrakcji dla dużych i małych: park linowy, łowisko ryb i małe zoo. Można skorzystać z oferty gastronomicznej i posmakować  piwa z tutejszego browaru i kupić pamiątki,
   10. Kolegiata Kartuska oraz Muzeum Kaszubskie – zabytkowe zabudowania zespołu klasztornego, w tym: zabytkowa kolegiata oraz refektarz (jadalnia) z przełomu XIV i XV wieku,
   11. Stary Browar w Kościerzynie – browar funkcjonuje od 1856 roku i nadal jest prowadzony z tradycjami, a złoty trunek warzony według receptur zakonników. Słynie z wyśmienitych lagerów i piw pszenicznych,
   12. Elektrownia i most w Rutkach – obiekt w Rutkach pełni funkcję lokalnej elektrowni, która jest w pełni sprawna i czynna.  Stanowi również zabytek techniki XX wieku. Ok 150 m za elektrownią znajduje się rozlewisko rzeki oraz spektakularny most, który cieszy się coraz większą popularnością,
   13. Park Miniatur i Gigantów w Stryszej Budzie –  to miejsce, w którym zgromadzono 70 makiet w skali 1:25. Można zobaczyć tu wierne kopie najbardziej charakterystycznych obiektów Kaszub, Polski, a nawet Świata. Zaś w parku Gigantów zastaniemy monstrualne ryby, owady, ptaki, ale też współczesne cuda technologii… Ciekawy jakie?
2.    Atrakcje przyrodnicze:
   1. Kamienne kręgi w Węsiorach –  leśne cmentarzysko Gotów z pierwszych wieków naszej ery. Składa się z czterech kamiennych kręgów oraz wielu grobów, w sumie doliczono się ich ponad 100 (południowo-zachodnia części powiatu kartuskiego),
   2. Jezioro Ostrzyckie i Jastrzębia Góra – nad jeziorem ulokowany jest  niewielki – kurort Ostrzyce, gdzie znajdziemy rozbudowaną bazę noclegową. Wieś leży u stóp wzgórza nazywanego Jastrzębią Górą prowadzi tędy też Szlak Kaszubski, 
   3. Kuchnia Kaszubska – zupa z żółtej brukwi, czernina z gęsiej krwi,  szmulowany pomuchel, czyli duszony dorsz czy dziadówka, zupa na bazie maślanki, z dużą ilością boczku – kuchnia kaszubska zawsze była skromna minimalistyczna, ale też pięknie odzwierciedla też  to, co w tym rejonie najpiękniejsze. Degustacja obowiązkowa 😊
   4. Świat Labiryntów w Blizinach – to miejsce do wspólnej zabawy, zarówno dla dorosłych, jak i dzieci. Matematyczne, drewniane i z opon, a także co roku powstające na nowo labirynty w polu kukurydzy – bawią, ale też i ćwiczą szare komórki odwiedzających. W parku znajdziemy również łamigłówki, puzzle i inne gry logiczne. 
   5. Jezioro Białe i Chmielno – we wsi Chmielno, według niektórych najpiękniejszej w całej Szwajcarii, odbywa się rokrocznie Festiwal Kultury Kaszubskiej (zwykle pod koniec lipca), połączony z mistrzostwami w zażywaniu tabaki. Skąd takie nietypowe zawody w Chmielnie? Rogarstwo to stara kaszubska tradycja, która stopniowo przestaje istnieć. Tylko jeszcze tutaj tworzy się tabakiery z rogów bydlęcych.
   6. Jezioro Klasztorne Małe w Kartuzach – a nad jeziorem promenada i Gaj Świętopełka z Aleją filozofów i Wyspą Łabędzią. To leśny kompleks rekreacyjny połączony z urokliwą trasą pieszo-rowerową. 
   7. Ogród Botaniczny w Gołubiu – prywatny ogród udostępniony jest do zwiedzania w sezonie wiosenno-letnim, na 2 ha gospodarzom udało się zgromadzić pond 4000 gatunków roślin.
   8. Park Edukacyjny Zoo – Egzotyczne Kaszuby –  zobaczymy tu liczne gatunki papug, gadów, pająków, skorpionów, a także króliki, chomiki czy nawet świnki morskie. Popularnością cieszy się także wystawa akwarystyczna. W parku znajdziemy wszystko, czego potrzebują rodziny z dziećmi przez palce zabaw i małpie gaje, po restaurację i sklepik z pamiątkami.
       

Zamkowa Góra to wzniesienie, jedno z wielu urozmaicających pagórkowaty horyzont Szwajcarii Kaszubskiej. Liczące 229,5 m n.p.m. w pobliżu Kamienickiego Młyna – jeszcze w czasach międzywojennych było bardzo popularnym miejscem spacerów okolicznych mieszkańców. Ten potencjał postanowili wykorzystać również współcześni autochtoni, działający na rzecz swojej małej ojczyzny i wyznaczyli tu punkt widokowy. A widok z Zamkowej Góry jest naprawdę przedni. Rozpościera się on na sześć jezior - Białe, Czarne, Junno, Kamienickie, Odnoga oraz Potęgowskie.

Przywrócona świetność tej wspaniałej panoramy przyciąga dzisiaj wielu turystów. To dla nich wybudowano drewniany taras widokowy, ustawiono ławeczki do odpoczynku, bo podejście wymaga zaangażowania kilku partii mięśni. U podnóża góry zbudowano parking i poprowadzono ścieżkę przyrodniczo-dydaktyczną. Wytyczono także trzy oznakowane trasy dojścia o różnym stopniu trudności. Do podnóża góry można dojechać zarówno od Kamienickiego Młyna, jak i Mirachowa, by zdobyć ów punkt widokowy Zamkową Górę. Szwajcaria Kaszubska ma wiele „złotych widoków”, ale żadne inne miejsce nie zachwyci Cię swoją niesamowitą legendą o Rycerzu i Zuzannie. Ale żeby ją poznać, musisz zdobyć Zamkową Górę osobiście. 

Pojezierze Kaszubskie to prężnie rozwijający się pod względem kulturalno-rozrywkowym i turystycznym region. Gdy doprowadzą Cię tu Twoje cztery kółka nie musisz się martwić o nocleg. Baza noclegowa jest dobrze rozbudowana i znajdziesz tu na pewno miejsce dopasowane do upodobań. Najwięcej jest tu gospodarstw agroturystycznych i prywatnych kwater, oferujących noclegi z wyżywieniem i bez. W czym wybierać będą mieli też miłośnicy spania na łonie natury. Jako że Szwajcaria Kaszubska jeziorami i lasami stoi, znajdziesz tu rozliczne pola namiotowe i campingi oraz ośrodki wypoczynkowe z sezonowymi domkami na wynajem. 

Nocleg na trochę wyższym poziomie zapewnią Ci pięknie usytuowane hotele 3 i 4-gwiazdkowe:

1. Hotel i Restauracja „Pod Orłem”. ul. 3 Maja 10, 83-300 Kartuzy. www.hotel-podorlem.com;
2. Hotel i Restauracja Kiston. Kistowo 26, 83-320 Sulęczyno, www.kiston.pl;
3. Hotel i Restauracja „Kozi Gród”, ul. Leśników 3, 83-047 Pomlewo,  www.kozigrod.pl

Schronienie przed nocą zapewnią Ci też niektóre obiekty zabytkowe. Pokoje gościom oferuje np. Wiatrak w Ręboszewie czy Dwór Sikorskich i Wybickich w Sikorzynie. Nocując w takich miejscach na pewno poczujesz się wyjątkowy i zaopiekowany.

Szwajcaria Kaszubska to świetne miejsce na wakacyjny czy weekendowy relaks, ale też doskonała baza wypadowa na większe wycieczki. Co robić, gdy już poznasz wszystkie tajemnice i uroki Szwajcarii Kaszubskiej. Co warto zobaczyć w pobliżu? Mamy kilka pomysłów na samochodowe wyprawy po okolicy. A po świetnie przygotowane do podróży auto zapraszamy Cię do wypożyczalni samochodów w Gdańsku.   

1. Szwajcaria Kaszubska z lotu ptaka. 27,6 km – czas przejazdu ok. 32 minuty 
   1. Droga kaszubska (około 20 kilometrów, biegnie przez centralną część Kaszubskiego Parku Krajobrazowego) – Chmielno – Ręboszewo i Wzgórze Sobótki – Złot Góra w Brodnicy Górnej – Ostrzyce i Jastrzębia Góra – Wieżyca i wieża widokowa im. Jana Pawła II. 
2. Trójmiasto i Hel – czyli morze w zasięgu ręki. 128 km przez DW211, DK7 i DW50 – czas przejazdu 12 godz. 56 min
   1. Kartuzy – Żukowo – Gdańsk (Rezerwat Przyrody Ptasi Raj, Stogi. Plaża Nudystów, Westerplatte, Muzeum Bursztynu) – Sopot (molo w Sopocie, Muzeum Sportu, AquaPark) – Gdynia (Klif Orłowski, Centrum Nauki Experyment, Magia Kaszub. Muzeum Baśni, Jump City, Port) – Władysławowo – Jastarnia (Molo, Latarnia Morska, Tramwaj Wodny) – Hel (Rezerwat Przyrody Helskie Wydmy, Latarnia Morska Góra Szwedów, Cypel Helski, Muzeum Rybołówstwa, Port Wojenny i Wrak ORP Wicher II).
3. Śladami Zakonu Krzyżaków. Kartuzy-Malbork. Czas przejazdu –  1 godz. 29 min (94,7 km) przez S7.
   1. Kartuzy – Żukowo – Borkowo – Nowy Dwór Gdański – Malbork -  Zamek Krzyżacki w Malborku. 

Zapewne teraz właśnie myślisz, że musisz nadrobić zaległości i w najbliższej przyszłości odwiedzić te jeszcze mało znane zakątki Szwajcarii Kaszubskiej. Chociażby w najbliższy długi weekend. Jeśli tak mamy dla Ciebie kilka przydatnych wskazówek: Spontaniczny wypad na weekend – jak zorganizować go z głową?